Tarımsal destekler yeterlimi?

Tarım sektörünü, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin büyük çoğunluğu ekonomik ve sosyal gerekçelerle desteklenmektedir. Bu desteklerin temel amacı üreticiyi korumak, fiyat istikrarını sağlamak ve üretimde istikrarı sürdürmek olmuştur.

Yıllardır tarımsal desteklerin üretim sezonu öncesinde açıklanması gerektiğini söyledik durduk. Her yeni gelen Tarım Bakanı bu konuda çalışma yapılacağını söylemesine rağmen bu icraatı gerçekleştirmek Tarım ve Orman Bakanımız Sayın İbrahim YUMAKLI Beyefendiye nasip oldu. Kendilerini ve ekibini tebrik eder üreticiler adına teşekkür ederiz. Yeni destekleme modelinin anlaşılması konusunda bazı sıkıntılar olsa da zamanla bu sorunlar çözülür.

Tarım sektörünün ihtiyaçlarına yönelik yapılan tarımsal destekler sektörde verimliliği oldukça arttırmakla beraber, yeterli ve gerekli şekilde yapılmayan tarımsal destekler sektöre destek olmaktan çok zarar vermekte, dengeleri daha da bozmaktadır.

Tarım Kanunu 2006 yılında yürürlüğe girdi. Bu kanunun 21. Maddesine göre tarımsal desteğin gayrisafi milli hasılanın (GSMH) %1’inden az olamayacağı ifade edilmektedir. Fakat bugüne kadar tarım sektörü, kanunda belirtilen oranda hiç destek alamadı. Türkiye tarihinde ilk kez 2023 yılında GSMH 1 trilyonu aşarak 1 trilyon 118,6 milyar dolar oldu. Bu gelirin % 1’i 340 milyar TL yapıyor. 2024 yılında çiftçilere tarımsal destek olarak 91.6 milyar TL bütçede öngörüldü. Bu durumda çiftçiler Tarım ve Orman Bakanlığından 248,4 milyar TL daha alacaklı durumda.

Bir zamanlar “Türkiye tarımda kendi kendine yeten 7 ülkeden birisidir" söylemini bir şehir efsanesi olarak kabul etsek de; aslında Türkiye'nin belli bir döneme kadar tarımsal üretimde kendine yeterliliği kısmen de olsa vardı. Fakat Kanunla garanti altına alınan destekler yeterli oranda verilmeyince, girdi maliyetlerinin aşırı yükselmesi ve plansız ithalatlar yüzünden bu kendi kendimize yeterlilik oranı hızla düşmüş ve düşmeye devam etmektedir. Sayın Tarım ve Orman Bakanımızdan desteklerin kanuna uygun olarak verilmesi konusunda da bir ilki gerçekleştirmesini bekliyoruz.