Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri (TDİOSB)

“Kent Tarımı” modelinin hayata geçirilmesi amacıyla 2017 yılından sonra Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri (TDİOSB) kurulmaya başlandı.

TDİOSB’lerin kurulma amacı yerleşim alanları içerisindeki tarımsal işletmelerin yerleşim alanı dışına çıkarılması, hayvansal ve bitkisel üretim işletmelerinin ihtisas konusuna göre bir araya getirilerek, üretimin her safhasının kontrol edildiği, hijyenin sağlandığı, verimin ve kalitenin en üst seviyeye çıkarıldığı, ucuz maliyetli üretimin teşvik edildiği, giriş ve çıkışların kontrol edilebildiği bölgeler oluşturmaktır.

TDİOSB’lerin kurulacağı toplam alanın en az %75’inin hazine arazisi olması zorunludur. Geriye kalan %25’lik kısım şahıs arazisi olabilir. TDİOSB’nin tüzel kişilik kazanmasından sonra şahıs arazileri kamulaştırılır; TDİOSB adına tescili yapılır. Türkiye’nin ilk Tarıma Dayalı İhtisas Besi OSB’si Amasya’nın Suluova İlçesinde, ikincisi de Diyarbakır’da kuruldu ve işletmeye açıldı. 32.000 dekar alanda Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri kuruluyor. Ülkemizin en büyük Tarıma Dayalı İhtisas Besi OSB’si 85 dekar alanda Şanlıurfa’da kuruluyor. Ülkemiz genelinde yaklaşık 1700 adet besi işletmesi, 130 adet süt işletmesi, 140 adet sera işletmesi, 50 adet çiçekçilik işletmesi kurulması planlanmaktadır.

Bu güne kadar 34 adet TDİOSB tüzel kişilik kazanmıştır. Tüzel kişilik kazanan TDİOSB’lerin; 14’ü bitkisel üretim, 20 si hayvansal üretim konuludur. Bitkisel üretim alanındaki TDİOSB’lerin 6 adedi jeotermal kaynaklı seracılık projesi konumunda bulunurken, bunlardan Avrupa’nın en büyük jeotermal ısıtmalı tarıma dayalı ihtisas (SERA) organize sanayi bölgesinin temeli İzmir’in Dikili ilçesinde temeli atıldı. Ayrıca Balıkesir'in Gönen ilçesinde 8 bin dönüm alanda dünyanın en büyük Jeotermal Isıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesinin de kurulması planlanmıştır.

TDİOSB projeleri, ilgisine göre veteriner, ziraat mühendisi, su ürünleri mühendisi veya balıkçılık teknolojisi mühendisi tarafından hazırlanmaktadır. TDİOSB kurmak isteyenler öncelikle valiliğe müracaat ederler. Yerleşim yeri içerisinde veya dışında aktif hayvancılık işletmesi bulunan en az 50 kişinin, TDİOSB projesinde yer alacağına ya da işletmesini kurulacak olan TDİOSB’ye taşıyacağına dair yazılı taahhüdü bulunmalıdır. TDİOSB’lerde kurulacak hayvancılık işletmelerinin kapasiteleri; süt sığırcılığı için en az 25 baş, besi sığırcılığı için en az 50 baş olarak planlanmalıdır.

Bitkisel üretim alanında en az 30 farklı yatırımcı tarafından TDİOSB kurulabilir. TDİOSB’de her bir sera işletmesi için parsel büyüklüğünün en az 10 dekar olması gerekir. Parsel üzerindeki kapalı sera alanı 5 dekardan az olamaz. Toplam alanın en az % 5’i TDİOSB’de üretilen ürünlerin işlenmesine yönelik sanayi tesislerine ayrılır, ortak kullanım alanları TDİOSB toplam alanının % 8’inden az olamaz.

Balıkesir'in Gönen ilçesinde 8 bin dekar alanda dünyanın en büyük Jeotermal Isıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi'nin (TDİOSB) kurulacak.

Bugüne kadar yatırım programında yer alan TDİOSB’lere, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından cari fiyatlarla 600 milyon lira altyapı kredi desteği verildi.

TDİOSB'ler de yatırım yapacaklara vergi muafiyeti, altyapı inşa kolaylığı, kredi ve hibe destekleri gibi kolaylıklar sağlanmaktadır.

Artan gıda ihtiyacının karşılanması, kontrol edilebilen sağlıklı gıdaya ulaşılabilir hale gelebilmek için, TDİOSB’leri tarımla uğraşan ve bu alanda yatırım yapmak isteyen yatırımcıların mutlaka bir araya gelerek değerlendirmeleri gereken çok önemeli bir fırsat alanı olarak değerlendiriyorum.