Sıcaklık artışının tahıl hastalıklarına etkisi

Meteorolojik kayıtlar ve araştırmalar, tahılların(buğday, arpa, yulaf, çavdar, pirinç v.b) yetiştirildiği alanlarda ortalama yıllık sıcaklıkların son yüzyılda yaklaşık 1°C arttığını ve önümüzdeki yüzyılda da artmaya devam etmesinin beklendiğini göstermektedir. Yapılan araştırmalar dünya sıcaklığındaki ortalama 1 derecelik artışın, buğday, pirinç ve mısır verimini sırasıyla % 6,0, % 3,2 ve % 7,4 oranında azalttığını tespit etmiştir.

Belli orandaki sıcaklık artışı hem bitkilerin hem de hastalıkların gelişmesini olumlu etkileyebilir. Ancak sıcaklık, hastalık etmenlerinin canlı kalma, yayılma, gelişme ve üreme gibi birçok yaşam zincirini hastalıklar açısından olumlu etkiler. Genel anlamda sıcaklık artışı, hastalıkların kışlamasını kolaylaştırır, kış şartlarından daha az etkilenmesini sağlar. Hastalık etmeninin, sayılarının artmasını hızlandırır, daha iyi yayılmasını sağlayarak, geniş coğrafik alanlara dağılmasını sağlar.

Artan sıcaklıklar özellikle tahılların erken dönemlerinde(kardeşlenme) ılık geçen kış şartlarında ve nemli havalarda en önemli hastalıklarından pas hastalığının (sarı, kahverengi ve kara) sporlarının(üreme organları) çimlenmesini arttırır. Aynı şekilde bazı yaprak lekesi hastalıklarının da artışına neden olduğu rapor edilmiştir. Tahılların pas hastalıklarına yakalanma ihtimalleri sıcaklığa bağlı olarak artar.

Sıcaklık, bazı bakteriyel hastalıkların (bakteriyel yaprak yanıklığı, buğday sarı başak akıntısı, yaprak çizgi lekesi kavuz dibi çürüklüğü)bitkiye yerleşimini kolaylaştırır. Sıcaklığa bağlı olan hastalıkların görülmediği yerlerde de bu bakteriyel hastalıkların görülmeye başlaması beklenmelidir.

Sıcaklık artışıyla, yüksek yağış ve daha da artan atmosferik nem yoğunluğu, yüksek toprak nemi söz konusu olmaktadır. Bu durum bitkilerin daha düzenli ve güçlü gelişmesine neden olsa da uzun periyodlarda başak yanıklığı ve kök ve kök boğazı çürüklüğü başta olmak üzere diğer yaprak hastalıklarının(sarı pas, kahverengi pas, kara pas, külleme) artışına neden olur. Yüksek nem birçok yaprak hastalığının ve toprak kökenli hastalıkların gelişimi için uygun koşul oluşturur.

Kuraklık ise yaprak biti gibi zararlı böcekler ile taşınan virüslerin(sarı cücelik virüsü, buğday cücelik virüsü, buğday çizgi virüsü) artışına neden olur.

Geçen sene tahıl üreticileri yukarıda bahsettiğim hastalıkların bir kısmını bu tarihten yaklaşık 25- 30 gün sonra tarlalarında gördüler. Ancak sözünü ettiğim hastalıklar bu sene havaların çok sıcak seyretmesinden dolayı yaklaşık bir ay erken tarlalarında görmeye başladılar. Tarım danışmanı olarak sürekli sahadayım. Bu sene hububat ekili arazilerde, sarı pas, septorya, kok çürüklüğü, arpa yaprak yanıklığı gibi hastalıklar İç Anadolu’da başladı. Arazilerini sürekli kontrol eden üreticiler ilaçlamaya başladılar. Bu sütunlardan diğer çiftçilerinde arazilerini kontrol etmelerini tavsiye ediyorum.

Tüm çiftçilerimizin arazilerinde hangi ürün olursa olsun; ılık geçen bu kış şartlarından dolayı arazi de hastalık ve zararlı kontrolü, ilaçlama ve gübreleme gibi uygulamaları önceki yıllardan daha erken bir zamanda yapmaları gerektiğinin çok önemli olduğunun altını çizmek istiyorum. Tarım teşkilatlarının da bu konu ile ilgili çiftçileri bilgilendirmesinin çok önemli olduğunu ifade etmek isterim.