Orta Anadolu Bölgesinde Meyvecilik-1

Orta Anadolu’da her geçen gün ticari amaçla kurulan bahçelerin sayısı ve alanı artarak devam etmektedir. Kurulan bahçelerle ilgili yaptığım arazi gezileri, gözlem, araştırma ve incelemelerle ilgili düşüncelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Tarımsal yatırımlar içinde meyvecilik, yoğun emek isteyen, pahalı ve geri dönüşü çok zor olan yatırımdır. Buna rağmen çoğu bahçenin gerekli fizibilite çalışmaları yapılmadan, uzman kişilerin bilgi ve tecrübeleri alınmadan kurulduğunu görmekteyiz. Bu yüzden fidanlarda ve ağaçlarda kurumalar, uygun olmayan su kaynaklarının sulamada kullanılması, yabancı ot mücadelesi hastalık ve zararlılarla ilgili ilaçlama hataları, yanlış gübreleme uygulamaları neticesinde bahçelerden beklenen verim alınamamaktadır. Bahçeler kurulmadan önce ve kurulduktan sonra şu hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.

1. Bahçe kurulacak araziden 2-2.5 metre derinlikte toprak profilleri açılarak toprak kalınlığı ve profilin yapısı uzman kişiler tarafından incelenmelidir. Orta Anadolu’da genelde toprak kalınlığı diğer bölgelere göre çok azdır. Meyve bahçesi kurulacak arazilerin toprak derinliğinin yetiştirilecek türe ve çeşide uygun olması gerekir. Örneğin ceviz bahçesi kurulacaksa toprak derinliğinin en az 1.5- 2 metre olması gerekir. Yeterli toprak derinliğine sahip olmayan bahçelere ceviz dikildiği zaman ilk yıllarda gelişme normal olarak devam edebilir ama 4-5 sene sonra ağaçların tepelerinde kurumalar meydana gelmektedir.

2. Orta Anadolu topraklarında pH ( kolay anlaşılabilmesi için, toprak tansiyonu olarak ifade edebiliriz) genelde 8 civarındadır. Meyvecilik için ideal pH 7 civarında olmalıdır.

Yüksek pH toprakta var olan besin elementlerinin bitkiler tarafından alınmasını engeller. Toprak pH‘sı 7.4’ ün üzerinde ise çinko, demir, bor, mangan ve bakır gibi mikro elementler toprakta var olsa bile bitkiler tarafından alınamaz. Böyle durumlarda yaprak gübrelemesi yapılarak bu besinler yapraktan verilmelidir.

Toprak pH’sını düşürmek için kükürt ve kükürt içerikli gübreler kullanılmalıdır. Kimyasal gübrelerin sülfat içerikli olanları, kükürt içerdikleri için pH’nın düşmesine olumlu etki yapmaktadır. Örneğin, amonyum sülfat gübresinde %24, potasyum sülfat gübresinde %18, kalsiyum sülfat ve demir sülfat gübrelerinde % 19 ve çinko sülfatta da %18 civarında kükürt bulunmaktadır.

Toprak pH’sını düşürmek için kullanılacak kükürt miktarı ürünün cinsine, toprak yapısına ve bünyesine göre değişiklik göstermektedir. Bu konuda uzman danışmanlardan veya tarım teşkilatlarından yardım alınmalıdır.

3. Orta Anadolu topraklarında kireç oranı genelde yüksek (%15 ve üzeri)seviyelerde çıkmaktadır. Fazla kireçli topraklarda fosfor, bitkilerin alamayacağı kalsiyum fosfata dönüşmektedir. Toprakta yeterli fosfor olsa bile bitkiler bu fosfordan yararlanamazlar.

Yüksek kireç içerikli topraklarda, mikro besin elementleri olarak isimlendirdiğimiz demir, mangan, bakır, çinko ve bor gibi besin elementlerinin alınması engellenmektedir.

Kireç oranı yüksek topraklarda pH oranı da dolaylı olarak yükselmektedir.

Toprak analizleri yapılarak % kireç oranı belirlenebilmektedir. Topraktaki kireç %15’in üzerinde ise aktif kireç analizi de yapılarak bahçe kurulup kurulmamasına karar verilmelidir. Topraktaki kireç oranını kısmen düşürebilmek için 80-100 cm derinliğinde toprağı işleyebilen dipkazan (patlatma) adı verilen aletlerle topraklar baklava dilimi şeklinde işlenmelidir.

Kalsiyum içerikli gübreler (TSP, normal süperfosfat, kalsiyum nitrat, kireçli amonyum nitrat) bu topraklarda kullanılmamalıdır. Bunların yerine kükürt içerikli gübreler tercih edilmelidir.

4. Bölgemiz topraklarında çoğunluğunda Çinko, bir kısmında ise demir eksikliği yaygın olarak görülmektedir. Bunun sebebi pH’nın ve kireç oranının bölgemizde yüksek olmasından ve bu besinlerin, bitkiler tarafından alımını engellemesinden kaynaklanmaktadır.

Bitkiler tarafından kolay alınabilmesi için çinko ve demir gibi mikro besin elementlerinin yaprak gübrelemesi ile verilmesi gerekmektedir. Yaprak ve toprak analizleri yapılarak, analiz sonuçlarına göre verilecek gübrenin cinsi hangi miktarda ne zaman verileceği belirlenmelidir.