Bazı mahalleler kırsal mahalle statüsüne kavuşacak

Eskiden köy statüsünde olan yerleşim yerleri Büyükşehir Yasası’nda yapılan bazı değişiklilerle mahalle olmuştu. Yapılan bu değişiklikle Büyükşehir Belediyesi statüsüne sahip 30 ildeki 16 bin 220 köy ve 1053 belde mahalleye dönüştürülmüştü.

Mahalleye dönüştürülen köylerde Büyükşehir Yasası geçerli hale gelince ahır yapmak hayvan yetiştirmek zorlaştı. Hayvancılık yapanlar mahalle dışına çıkmaya zorlandı. Köyde yaşayan vatandaşlar su faturalarını merkez mahalle bazında pahalı ödemek zorunda kaldı. Emlak vergisi muafiyeti kaldırıldı. Çevre temizlik vergisi aslında köy olan ama mahalle kabul edilen yerleşim yerlerini de kapsar hale geldi. Köylerin kapatılması ve mahalleye dönüştürülerek ilçe belediyelerine bağlanması tarımın, tarım arazileri ile meraların, orman ve yaylaların yapılaşma alanlarına dönüşmesi riskini arttırdı. Köy tüzel kişiliklerine ait birçok arazi belediyelerin mal varlığına dahil edilmiştir.

Aradan geçen 9 yıl sonra yapılan bu değişikliğin yanlış olduğu ancak anlaşılabildi ve bu yanlıştan dönüldü. Emeği geçenlere teşekkür ederiz. “Yanlıştan dönmek erdemdir” sözü kişiler, devletler ve hükümetler içinde geçerlidir.

Yeni düzenlemeyle kırsal mahalle statüsü kazanacak yerleşim birimlerinde gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisine tabi mükellefler tarafından bizzat işyeri olarak kullanılan bina, arsa ve arazilerle mesken amaçlı kullanılan binalar ve zirai istihsalde kullanılan bina, arsa ve araziler emlak vergisinden muaf olacak. Bu yerlerde, ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılan bina, arsa ve araziler için emlak vergisi yüzde 50 indirimli uygulanacak. Bina inşaat harcı ve imarla ilgili harçlar kalkacak, diğer vergi, harç ve harcamalara katılım payı yüzde 50 indirimli uygulanacak. İçme ve kullanma suları için alınacak ücretler en düşük tarifenin konutlarda yüzde 25’ini, işyerlerinde yüzde 50’sini geçmeyecek şekilde belirlenecek.

Önceden köy olupta sonra mahalle olan köylerimizin hepsi müracaat ettiklerinde kırsal mahalle olamayacaklar. Belediyeler her mahalle için değerlendirme yapacaklar. Bu değerlendirmelerde; kırsal mahalle, kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmemesi, şehir merkezine olan uzaklık ve ulaştırma durumu, belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu taşıma gibi hizmetlerinden en az ikisine erişebilme imkânına tam kapasitede ulaşıp ulaşmaması gibi kriterler dikkate alınacak. Bunun yanında mevcut yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin devam edip etmemesi, imar mevzuatı uyarınca yerleşik ve gelişme alanları içinde olup olmaması da dikkate alınacak. Kırsal yerleşik alanlar, bir veya birden fazla mahallenin bir kısmını içerecek şekilde tespit edilebilecek. Kırsal mahalle olarak tespit edilemeyen mahallelerde, 10 dekardan daha fazla araziler kırsal yerleşik alan olarak kabul edilecek.

Kırsal Mahalleye dönüştürülen yerleşim yerlerine yaşayan vatandaşlarımız yine belediye hizmetlerinden yararlanabilecekler. Köy muhtarları ile yapılan anket sonucuna göre, Köylerin mahalle sayılması ile birlikte, vatandaşların kamu hizmetlerine daha kolay ulaşabildiği, evde bakım hizmetleri, sağlık hizmetleri gibi alt hizmet birimlerinden kolay bir şekilde faydalanabildikleri ifade edilmiştir. Aynı hizmetlerin genişletilerek yine kırsal mahalle olan yerleşkelerde yine devam ettirilmesi gerekmektedir.