Ağaç kabukları neden çatlar?

Ağaç kabuğu, ağacın dış etkenlere karşı korunmasını sağlar. Ayrıca su kaybını önler, aşırı sıcak ve soğuk gibi değişimlere karşı izolasyon sağlar, fotosentez ve solunum süreçlerine katkıda bulunur, bitkilerin besin maddelerini depolamasına ve taşınmasına yardımcı olur ve zararlı organizmaların ağaca zarar vermesini engeller. Ağaçların hacminin ortalama olarak % 10-15’lik kısmını kabuk oluşturmaktadır.

Kabuk, canlı iç kabuk (floem) ve ölü hücrelerden oluşan dış kabuk olmak üzere temel olarak iki kısımdan oluşmaktadır. Ölü hücrelerden oluşan dış kabuk sık sık iç kabuk ise zaman zaman çatlayarak ağaçlara zarar vermekte ve üreticileri de endişelendirmektedir. Kabuk çatlaklarının sebepleri:

1. Büyüme: Ağaçlar büyüdükçe kabukları da genişlemeye ve büyümeye başlar. Bu durumda dış kabuk üzerinde çatlaklar meydana gelebilir.

2. Sulama Problemleri: Meyve ağaçlarında kabuk çatlamasının en yaygın nedenlerinden biri, sulama problemleridir. Özellikle meyve olgunlaşma döneminde su eksikliği veya aşırı sulama, kabuğun çatlamasına neden olabilir.

3. Hava koşulları: Aşırı sıcaklık değişiklikleri, donma ve sıcaklık farkları gibi hava koşulları da ağaç kabuğunun çatlamasına neden olabilir. Don çatlakları genellikle ilkbahar döneminde ağaçların güneye bakan taraflarında görülme başlar. Dış kabuğun hızlı ısınması ve ya hızlı soğuması iç kabuğunda buna ayak uyduramaması sonucunda oluşan fiziksel bir problemdir. Zaman zaman sıcaklık değişiminin şiddetine göre iç kabukta çatlamalar olur. Bu durumda ağaçlar ciddi zararlar görebilir. Mutlaka bu konuda uzman birilerinden yardım alınmalıdır. Budama hataları nedeniyle oluşan güneş yanıkları don çatlağına neden olur. İyi drenaja sahip olmayan arazilerde zayıf gelişen ağaçlarda don çatlağı çoğunlukla oluşmaktadır.

4. Gübreleme: Gereğinden fazla bir şekilde azotça beslenmiş ağaçlarda da kabuk çatlakları sıklıkla karşılaşılan bir sorundur. Azotlu gübre kullanımı mutlaka bilinçli olmalı bunun için toprak analizlerine göre uygulamalar yapılmalı. Kesinlikle yetişme mevsimi sonlarında yoğun azotlu gübrelerle besleme yapılmamalıdır. Dokuların daha diri ve güçlü olması için mutlaka potasyum ve kalsiyumun gibi besinlerin yeterli alınıp alınmadığı incelenmelidir.

Kabuk çatlamaları, zararlı böcekler ve mikroorganizmaların çoğalıp üreyebilecekleri uygun şartları oluşturabilir.

Meyve ağaçlarında özellikle iç kabuk ve odun kısmındaki çatlaklar bitki sağlığını ciddi şekilde etkileyebilen bir sorundur. Hasarlı bölgelerde bulunan ölü dokular temizlendikten sonra % 5 bakır sülfat ile dezenfekte edilmeli ardından aşı macunu ile çatlaklar kapatılmalıdır. Eğer çatlak sadece ölü dokuda yani en dış kabukta ise aşı macunu yerine tavan boyası ile de ağaç gövdesinin boyanmasını tavsiye edebilirim.