Retina dekolmanı nedir?

Bu ayrılma, retina ile besleyici tabakalar arasındaki bağlantının kopmasına neden olur, bu da retinanın yeterli oksijen ve besin alamamasına yol açar. Tedavi edilmezse, kalıcı görme kaybına, hatta körlüğe neden olabilen ciddi bir göz hastalığıdır. Aşağıda retina dekolmanının nedenleri, belirtileri, risk faktörleri, teşhis yöntemleri, tedavi seçenekleri ve korunma yolları detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

NEDENLERİ

Retina dekolmanı genellikle retinada bir yırtık veya delik oluşmasıyla başlar. Bu yırtıklar, gözün içini dolduran vitreus jelinin (saydam, jel kıvamında bir madde) yaşlanma veya başka nedenlerle çekilmesiyle ortaya çıkabilir. Başlıca nedenler şunlardır:

Vitreus Çekilmesi (Posterior Vitreus Dekolmanı): Yaş ilerledikçe, vitreus jeli büzüşür ve retinadan ayrılır. Bu süreç genellikle zararsızdır, ancak bazı durumlarda retinaya fazla çekme uygulayarak yırtılmaya neden olur.Yüksek miyopisi olan kişilerde vitreus çekilmesi daha erken yaşlarda görülebilir.

RETİNA YIRTIKLARI VEYA DELİKLERİ:

Yırtıklar, vitreusun retinayı çekmesi, travma veya iltihap sonucu oluşabilir.Yırtıktan sızan sıvı, retina ile pigment epiteli arasına girerek dekolmana yol açar.

TRAVMA:

Göze alınan darbeler (örneğin, spor kazaları, trafik kazaları) retinada yırtık veya ayrılmaya neden olabilir.

İLTİHABİ VEYA DİĞER GÖZ HASTALIKLARI:

Diyabetik retinopati, üveit (göz iltihabı) veya tümörler gibi durumlar retinayı zayıflatarak dekolman riskini artırır.

GENETİK VEYA DOĞUMSAL FAKTÖRLER:

Marfan sendromu veya Stickler sendromu gibi genetik hastalıklar retina dokusunu zayıflatabilir. Ailede retina dekolmanı öyküsü olanlarda risk daha yüksektir.

RİSK FAKTÖRLERİ

Bazı durumlar retina dekolmanı olasılığını artırır:

Yüksek miyopi (6 diyoptri ve üzeri):

Gözün uzamış yapısı retinayı inceltir.

Yaşlanma:

50 yaş üzeri kişilerde vitreus değişiklikleri daha sık görülür.

Daha önce retina dekolmanı geçirmiş olmak:

Diğer gözde de risk artar.

Göz cerrahisi öyküsü: Özellikle katarakt ameliyatı sonrası risk yükselebilir.

Aile öyküsü: Genetik yatkınlık önemli bir faktördür.

Göz travması: Spor, kaza veya düşme gibi durumlar.

Diyabet veya diğer damar hastalıkları: Retinayı etkileyebilir.

BELİRTİLER

Retina dekolmanı genellikle ağrısızdır, ancak ani ve dikkat çekici belirtilerle kendini gösterir. En yaygın belirtiler şunlardır:

Işık Çakmaları (Fotopsi): Gözün kenarında ani, kısa süreli flaş benzeri ışıklar görülür. Bu, vitreusun retinayı çekmesiyle oluşur.

Uçuşan Cisimler (Floaters): Görüş alanında siyah noktalar, örümcek ağı, iplikçik veya bulut gibi şekillerin hareket etmesi. Bunlar genellikle vitreus içindeki küçük kalıntılardan kaynaklanır.

Görüşte Perde veya Gölge: Görüş alanının bir kısmında sanki bir perde inmiş gibi karanlık bir alan oluşur. Bu, dekolmanın ilerlediğini gösterir.

Bulanık Görme veya Görme Kaybı: Dekolman makülayı (net görmeyi sağlayan retina bölgesi) etkilerse, merkezi görme bozulur veya tamamen kaybolur.

Dalgalı veya Çarpık Görme: Nesneler eğri veya deforme görünebilir. Not: Belirtiler genellikle tek gözde ortaya çıkar, ancak diğer göz de risk altında olabilir. Bu belirtilerden herhangi biri fark edilirse, vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurulmalıdır.

TEŞHİS

Retina dekolmanı teşhisi, bir göz doktoru (oftalmolog) tarafından yapılan detaylı bir muayene ile konur. Kullanılan yöntemler:

Göz Dibi Muayenesi (Fundoskopi): Göz bebeği damlalarla genişletilir ve retina özel bir cihazla (oftalmoskop veya slit lamba) incelenir. Yırtıklar, delikler veya dekolman alanı tespit edilir.

Göz Ultrasonu: Bulanık ortamlarda (örneğin, vitreus kanaması varsa) retina durumu ultrason ile değerlendirilir.

Görme Keskinliği Testi: Görme kaybının derecesi ölçülür.

Optik Koherens Tomografi (OCT): Maküla bölgesindeki hasarı detaylı olarak gösterir.

Göz İçi Basınç Ölçümü: Dekolmanla birlikte göz tansiyonu düşebilir.

TEDAVİ

Retina dekolmanı acil bir durumdur ve tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına yol açar. Tedavi, dekolmanın nedenine, boyutuna ve süresine bağlı olarak değişir.

Başlıca yöntemler:

LAZER FOTOKOAGÜLASYON:

Küçük yırtıklar veya delikler için kullanılır. Lazerle yırtık çevresi yakılarak retina pigment epiteline sabitlenir.Erken dönemde etkili bir yöntemdir.

KRİYOTERAPİ (SOĞUK TEDAVİ):

Yırtık çevresi dondurularak yapıştırılır. Genellikle lazerle birlikte veya yerine kullanılabilir.

PNÖMATİK RETİNOPEKSİ:

Göze özel bir gaz kabarcığı enjekte edilir. Bu gaz, retina yırtığını kapatır ve sıvı birikimini engeller.Hasta birkaç gün belirli bir baş pozisyonunda kalmalıdır (örneğin, yüzüstü yatma).Küçük ve üst bölgedeki dekolmanlar için uygundur.

Skleral Çökertme (Buckling): Gözün dışına silikon bir bant veya sünger yerleştirilir. Bu, göz duvarını içeri doğru iterek retina ile pigment epiteli arasındaki boşluğu kapatır. Yırtıklar lazer veya kriyoterapi ile kapatılır. Daha yaygın dekolmanlarda tercih edilir.

Vitrektomi: Vitreus jeli cerrahi olarak çıkarılır ve yerine gaz, silikon yağı veya tuzlu solüsyon konur. Komplike dekolmanlar, büyük yırtıklar veya vitreus kanaması durumlarında kullanılır. Silikon yağı kullanıldıysa, birkaç ay sonra ikinci bir ameliyatla çıkarılabilir.

Kombine Tedaviler: Bazı durumlarda skleral çökertme ve vitrektomi birlikte uygulanır.

TEDAVİ SONRASI:

Hastalar genellikle birkaç hafta baş pozisyonuna dikkat etmelidir (özellikle gaz enjeksiyonu yapıldıysa).Göz damlaları (antibiyotik veya iltihap önleyici) kullanılır. Görme iyileşmesi, dekolmanın süresine ve maküla tutulumuna bağlıdır. Maküla uzun süre ayrılmışsa, tam görme geri dönmeyebilir.

Retina dekolmanı ciddi bir durumdur ve belirtiler fark edildiğinde saatler içinde bir göz uzmanına başvurmak hayati önem taşır.