Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan: “Hallerin rolü giderek azalıyor, perakendecilik yükseliyor”

Ülke genelindeki toptan sebze ve meyve pazarlarının giderek daha az önem kazandığını belirten Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, bu durumun özellikle organize büyük perakendeciliğin yükselişiyle bağlantılı olduğunu söyledi. Tavşan, “Tabii haller, sebze ve meyvenin toptan pazarlanmasında önemli merkezlerdi, ancak günümüzde bu özelliğini günden güne kaybediyor.” dedi.

“HAL PAZARLARININ GELECEĞİ BELİRSİZ”

Gelişen perakende sektörünün tedarik zincirini kendi lehine yönlendirdiğini belirten Tavşan, şöyle konuştu:

“Organize büyük perakendecilik, tedarik zincirini tamamen kendine göre şekillendiriyor. Bu da haliyle hal esnafının iş yapma biçimlerini etkiliyor. Bu gelişme, hal pazarlarının geleceği konusunda belirsizlikler yaratıyor. Tabii bu durumun iyi mi kötü mü olduğunu daha sonra göreceğiz. Ayrıca üretim ile tüketim arasındaki maliyet farkı sürekli gündeme geliyor. Üretici ile tüketici arasındaki maliyet farkı sürekli bir sorun olmaya devam ediyor. Bu konuda daha sağlıklı bir denetim ve dengeleme sağlanması gerektiği aşikar.”

“SEBZE VE MEYVE TEDARİK ZİNCİRİNDE ZAMAN KRİTİK ÖNEME SAHİP”

Sebze ve meyve tedarik zincirinin her aşamasında karşılaşılan maliyet unsurlarına dikkat çeken Tavşan, üretimden tüketime kadar olan süreçte zamanın ne kadar önemli olduğunu vurguladı. Tavşan, “Ürünlerin üretimden tüketime kadar bir maliyeti var. Ancak bu maliyetlerin üzerine aşırı kar koymak mümkün değil. Eğer böyle bir durum olursa, zaten bakanlık devreye girer ve müdahale eder. Sebze ve meyve, tüketim mallarının en hızlı şekilde satılması gereken gruplarından biri. Bu nedenle zamanın iyi kullanılabilmesi gerekiyor ve hâllerin çıkış noktası da bu gereklilikten doğuyor.” şeklinde konuştu.

“HALLERDEKİ MALİYETLER SADECE ÜRÜN FİYATLARIYLA SINIRLI DEĞİL”

Hallerin işleyişindeki maliyetlerin sadece ürün fiyatlarıyla sınırlı olmadığını, nakliye ve işçilik gibi faktörlerin de önemli rol oynadığını belirten Tavşan, sözlerine şu şekilde devam etti:

“Özellikle nakliye masrafları zaman zaman fiyatlar üzerinde ciddi etkiler yaratabiliyor. Nakliye konusu, malın maliyetinde önemli bir yer tutuyor. Ancak sadece nakliye değil, işçilik, zayi oranları ve plastik sepet gibi petrole dayalı ürünlerin de maliyet üzerinde büyük etkisi var. Bunlar da dikkate alındığında, toplam maliyet ciddi şekilde artabiliyor.”

“HALLER, TÜRKİYE TARIMINDA KRİTİK ROL OYNUYOR”

Türkiye’de küçük üreticinin büyük bir paya sahip olduğu tarım sektöründe, ürünlerin pazarlanması için hallerin kritik öneme sahip olduğunu ifade eden Tavşan, “Eğer hallerin altyapısı daha şeffaf ve modern hale getirilirse, bu sistem uzun yıllar devam edebilir. Çünkü haller, şu an için ürünün pazarlanmasında başka bir alternatif sunmuyor. Kooperatifleşme modeli sıklıkla gündeme geliyor. Ancak henüz istenilen şekilde hayata geçmedi. Fiyat artışları da çoğunlukla dışarıdan gelen ürünlerin eksikliğinden kaynaklanıyor. Eğer yeterli ithalat yapılabilseydi, fiyatlar daha dengeli olabilirdi.” dedi.

“TARIM SİGORTALARI YAYGINLAŞTIRILMALI, ÜRETİCİLER KORUNMALI”

Tarım sektörünün doğayla mücadele ettiğini belirten Tavşan, geçtiğimiz hafta Türkiye’de yaşanan soğuk hava koşullarının tarım ürünleri üzerinde büyük olumsuz etki yarattığını ifade ederek, sözlerine şöyle devam etti:

“Bir çiftçinin bir yıl boyunca emeğini verdiği ürünün, bir gecede kaybolması kadar kötü bir şey olamaz. Bunun önüne geçmek için tarım sigortalarının yaygınlaştırılması gerektiğini düşünüyorum. Kırsaldaki üreticiyi korumak önemli, aksi takdirde genç nüfus tarım sektöründen daha da uzaklaşacak.”
Bunun yanı sıra, Tavşan, mevcut hallerin denetiminin belediyelere ve bakanlıklara ait olduğunu, ancak bu konuda kendi inisiyatiflerinin sınırlı olduğunu ifade etti. Ankara’da yeni bir özel hal projesinin planlandığını duyuran Tavşan, “Yeni hal projeleri kolay değil. Özellikle büyük şehirlerde yer bulmak çok zor. Ama modern, hijyenik ve soğuk hava depolama gibi tesisleri barındıran, iyi bir altyapıya sahip hal sistemleri, sektördeki hizmet kalitesini önemli ölçüde artıracaktır.”