Alparslan Türkeş kimdir, ne zaman vefat etti, hangi partilerde siyaset yaptı?

Türk siyasi tarihine damga vuran isimlerden Alparslan Türkeş, vefatının 28. yılında anılıyor. Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) kurucu genel başkanı olan Türkeş, 4 Nisan 1997 tarihinde Ankara’daki evinde geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetmişti. Askeri kariyeriyle başlayan ve milliyetçi ideolojinin siyasi zeminde kurumsallaşmasına öncülük eden Türkeş’in hayatı, Türkiye'nin yakın dönem siyasi tarihinde derin izler bıraktı.

1917 yılında Kıbrıs’ın Lefkoşa şehrinde dünyaya gelen Alparslan Türkeş, genç yaşta ailesiyle birlikte Türkiye’ye göç etti. 1933’te Kuleli Askeri Lisesi’ne girerek askeri eğitimine başladı ve Kara Harp Okulu’ndan mezun olduktan sonra çeşitli görevlerde bulundu. 1948 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne gönderilerek Pentagon’da ileri düzey eğitim alan Türkeş, askerlik mesleğinde önemli bir kariyer inşa etti.

ALPARSLAN TÜRKEŞ HANGİ PARTİLERDE SİYASET YAPTI?

Türkeş, 27 Mayıs 1960 askeri darbesiyle kamuoyunun tanıdığı bir isim haline geldi. Darbenin ardından kurulan Milli Birlik Komitesi’nin etkili üyelerinden biri olan Türkeş, darbe bildirisini radyodan okuyan kişi olarak tarihe geçti. Ancak komite içindeki görüş ayrılıkları nedeniyle “14’ler” olarak anılan grupla birlikte görevden alındı ve yurt dışına sürgün edildi. Bu süreç, onun siyasi hayata yönelmesine zemin hazırladı.

Siyasete ilk adımını 1965 yılında Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’ne (CKMP) katılarak atan Türkeş, kısa sürede partinin genel başkanlığına seçildi. 1969 yılında partinin adını Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirerek, Türk milliyetçiliği temelli bir siyasal çizgi oluşturdu. Aynı yıl ortaya koyduğu “Dokuz Işık Doktrini” ile MHP'nin ideolojik temelini belirledi. Türkeş, bu doktrin üzerinden milliyetçilik, maneviyatçılık ve kalkınmacılık ilkelerini harmanlayarak partiye yön verdi.

1970’li yıllar, MHP’nin ve ülkücü hareketin kitleselleştiği ancak aynı zamanda sağ-sol çatışmalarının da yoğunlaştığı bir dönem oldu. Ülkü Ocakları aracılığıyla gençlik içinde büyük bir örgütlenme gücüne ulaşan parti, bu dönemde siyasi kutuplaşmanın merkezinde yer aldı. 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası tutuklanan Türkeş, beş yıl cezaevinde kaldı ve sonrasında siyasi yasaklı hale geldi.

ALPARSLAN TÜRKEŞ NE ZAMAN VEFAT ETTİ?

1987 yılında yapılan referandumla yasağı kalkınca siyasete geri dönen Türkeş, Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) ile siyasi faaliyetlerine devam etti. 1992 yılında MHP’nin yeniden açılmasıyla birlikte kurucusu olduğu partinin genel başkanlığına döndü. 1995 genel seçimlerinde Meclis'e girmeyi hedefleyen Türkeş, bu hedefine ulaşamadan 4 Nisan 1997 sabahı yaşamını yitirdi.

Cenazesi, on binlerce kişinin katılımıyla Ankara Beştepe’deki anıt mezara defnedilen Türkeş, “Başbuğ” unvanıyla anılan, hem siyasi hem ideolojik yönüyle Türk milliyetçiliğinin sembol ismi olarak hafızalarda yerini aldı. Mirası, aradan geçen yıllara rağmen özellikle milliyetçi camiada etkisini sürdürüyor.