Adlaşmış Sıfat nedir?

Niteleme sıfatları cümle içerisinde özne görevin kullanılırsa, bu özne görevinde kullanılan niteleme sıfatına adlaşmış sıfat denir. TDK bu terimi “Çoğunlukla niteleme sıfatlarında ismin düşmesiyle ortaya çıkan sıfatlar olarak tanımlar.

ADLAŞMIŞ SIFATLARIN ÖZELLİKLERİ

Üzüntülü adamın para gözlülüğü gözümün önünden gitmiyor” örneğinde adlaşmış sıfat çekim eki alır ve üzüntülü sözcüğü, adam kelimesini nitelediği için sıfat olur.

Güzel ilgimizi çekti dersek buradaki “güzel” sıfatı, güzel olan anlamında olduğu için özne olarak kullanılmış.

Genç başarıları takdir ediliyor örneğinde “genç”, genç olan insanlar anlamında kullanılmıştır ve ek almaz sıfat olarak kalır.

Başka bir örnekte; yaşlı kadın, ninni söylüyordu.

Yaşlı: Sıfat

Yaşlı, ninni söylüyordu.

Yaşlı: Adlaşmış sıfat

ADLAŞMIŞ SIFATLAR ÇOĞUL EKİ DE ALABİLİR. BUNA ÖRNEK;

Zenginler toplumda daha fazla imkana sahiptir dersek, Burada “zengin” sıfatı, zengin insanlar anlamında kullanılmış ve çoğul eki almıştır.

Sevdiklerini aramadan bayram geçirmek örneğinde “sevdiklerini” denilen sevdiği insanlar anlamında adlaşmıştır.

ATASÖZLERİNDE ADLAŞMIŞ SIFAT ÖRNEKLERİ

Az kazanan çok harcar dersek burada “az” kelimesi “az kazanan insanlar” anlamında kullanılmıştır.

Ayağını yorganına göre uzat örneğinde; “yorganına” sıfatı adlaşmış, ve “yorgan” kelimesi ile birleşerek bir kavramı ifade etmiştir.

Aç ayı oynamaz örneğinde; “aç” sıfatı, aç insanlar anlamında adlaşmıştır.

Örneklerini verdiğimiz bu sıfatlar atasözlerinde, belli bir durumu anlatmak için adlaşarak özel bir anlam kazanır.

ADLAŞMIŞ SIFAT ZAMİR Mİ?

İsmi nitelese de zamir görevi görmezler. Dürüst olanlar( dürüst sıfatının adlaşmış hali) çalışkanlar (çalışkan sıfatının adlaşmış hali)

ADLAŞMIŞ SIFAT ZARF ALIR MI?

Soru cümlelerinde adlaşmış sıfatı nitelediği için “zarf olur”.

ADLAŞMIŞ SIFAT FİİLİMSİ MİDİR?

Sıfat-fiiller adlaşmış olsalar da fiilimsi sayılırdı.

ADLAŞMIŞ SIFAT, SIFAT TAMLAMASI SAYILIR MI?

Hayır bu şekilde tanımlanamaz.

ADLAŞMIŞ SIFAT YAPIM EKİ Mİ?

Cümlede nitelediği ismin yerine geçerek kullanılan sıfatlardandır. Adlaşmış sıfatlar çekim eki alır ama yapım eki almazlar.

ADLAŞMIŞ SIFAT NASIL ANLAŞILIR?

Belirtme sıfatları isimden ayrıldığında zamirleşir fakat adlaşmış sıfata dönüşmez.

ADLAŞMIŞ SIFAT FİİLİ NASIL BULURUZ?

Örneğin; “geçmiş günlerim” sıfat tamlaması olsa da bu tamlama “geçmişim” şeklinde kullanılırsa adlaşmış sıfat fiil olur.