Açıklayıcı anlatım nedir? Açıklayıcı anlatım örnekleri nelerdir?

Açıklama, bilinmeyeni bilinir kılmaktır. Amaç doğrudan bilgi vermek olduğundan yazar sanatlı söyleyişlere, imalı sözlere pek yer vermez. Açık, anlaşılır bir dil kullanır. Soyutlamalardan, kişisellikten kaçınır.

Açıklayıcı anlatım biçiminde amaç bilgilendirme, öğretme olduğundan düşünceyi geliştirmek ve konunun daha iyi biçimde anlaşılmasını sağlamak için “tanımlama, örnekleme, tanık gösterme ve karşılaştırma” gibi düşünceyi geliştirme yöntemlerine başvurulur. Ansiklopedilerde, ders kitaplarında daha çok bu tür bir anlatım görülür.

Klasik paragraflarda yani giriş, gelişme, sonuç cümlelerini içeren paragraflarda bu yönteme başvurulur. Önce giriş cümlesiyle konu ve bakış açısı verilir, sonra gelişme cümleleriyle yardımcı düşünceler aktarılır ve ana düşünce belirtilir. Paragraflarda ana düşünce genellikle sonda bulunur ilkesine uygun bir anlatım yöntemidir.

Açıklayıcı anlatımda:

Konu net bir şekilde tanıtılır,
Bilgiler düzenli ve mantıklı bir sırayla sunulur,
Herhangi bir duygusal veya öznel yorumdan kaçınılır,
Somut örnekler ve açıklamalarla desteklenir.
Bu çerçevede okuyucu ya da dinleyici, konu hakkında doğru ve net bilgi edinmiş olur.

AŞAĞIDA AÇIKLAYICI ANLATIM TÜRÜNE AİT BİRKAÇ ÖRNEK BULABİLİRSİNİZ:

Doğa Olayları Açıklaması

"Yağmur, atmosferdeki su buharının yoğunlaşarak su damlacıkları haline gelmesi sonucu yere düşmesidir. Bu damlacıklar, genellikle bulutlar içinde toplanarak bir araya gelir ve havadaki soğuma ile yoğunlaşarak yerçekiminin etkisiyle yeryüzüne düşer. Yağmur, bitkiler için su kaynağı sağlamakla birlikte, su döngüsünün bir parçasıdır."

Tarihsel Bir Olayın Açıklaması

"II. Dünya Savaşı, 1939 ile 1945 yılları arasında, dünya çapında büyük bir çatışmaya yol açmıştır. Bu savaş, özellikle Almanya'nın Polonya'ya saldırmasıyla başlamış ve kısa süre içinde birçok ülkenin savaşta yer almasına neden olmuştur. Savaş sonunda milyonlarca insan hayatını kaybetmiş ve dünya siyasi haritası yeniden şekillenmiştir."

Bir Bilimsel Kavramın Açıklanması

"Fotosentez, bitkilerin güneş ışığını kullanarak, karbondioksit ve suyu glikoza dönüştürdüğü kimyasal bir süreçtir. Bu süreç, bitkilerin enerji üretmesini sağlar ve atmosferdeki oksijenin artmasına katkıda bulunur. Fotosentez sırasında, bitkiler havadan karbon alırken, oksijen serbest bırakırlar."

Bir Teknolojik Cihazın Açıklanması

"Akıllı telefonlar, bir bilgisayarın işlevlerine sahip, taşınabilir cihazlardır. Ekranları dokunmatik olup, internet bağlantısı aracılığıyla veri alışverişi yapabilir, uygulamalarla çeşitli görevler yerine getirebilirler. Bu cihazlar, genellikle kamera, mikrofon, sensörler gibi çeşitli teknolojik donanımlara sahiptir ve birçok farklı amaca hizmet eder."

Bir Yöntemin Açıklanması

"Yazılı bir metnin özetini çıkarmak için, önce metnin ana fikirlerini ve önemli noktalarını belirlemek gerekir. Ardından, gereksiz ayrıntılar ve tekrarlar çıkarılarak metin kısaltılır. Özet, orijinal metnin anlamını kaybetmeden, daha kısa bir biçimde ifade edilmelidir. Bu süreç, okurun metni hızlı bir şekilde anlamasını sağlamaya yardımcı olur."

Bu örnekler, açıklayıcı anlatımın farklı alanlarda nasıl kullanıldığını ve amacının bilgi vermek olduğunu gösteriyor.