10-16 Mart 2025 haftasında küresel diplomaside kritik gelişmeler

ABD Temsilciler Meclisi’nde, Türkiye’nin diplomatik konumunu yeniden şekillendirecek bir yasa tasarısı gündeme geldi. 9 Mart’ta sunulan bu tasarı, Türkiye’nin ABD Dışişleri Bakanlığı’ndaki Avrupa ve Avrasya Bürosu’ndan Yakın Doğu Bürosu’na kaydırılmasını ve böylece resmi olarak Orta Doğu ülkesi kategorisine alınmasını öngörüyor. ABD’li yetkililer, Türkiye’nin son dönemde Rusya, Çin ve İran ile geliştirdiği ilişkileri ve Doğu Akdeniz’deki politikalarını gerekçe göstererek bu değişikliğin gerekliliğini savunuyor.

AVRUPA, BAĞIMSIZ SAVUNMA STRATEJİLERİ ÜZERİNE YOĞUNLAŞIYOR

Rusya’ya karşı askeri caydırıcılığını artırmak isteyen Avrupa Birliği ülkeleri, NATO’dan bağımsız bir savunma politikası geliştirme konusunda önemli adımlar atıyor. Planlanan dört yıllık süreçte, Avrupa ülkelerinin savunma bütçelerine toplam 800 milyar avroluk ek kaynak ayrılması gündemde. Fransa ise nükleer caydırıcılık gücünü Almanya ve diğer Avrupa ülkeleriyle paylaşma önerisiyle yeni bir tartışma başlattı. Bu durum, NATO içindeki güç dengelerini ve ABD ile Avrupa arasındaki ilişkileri doğrudan etkileyebilir.

İSRAİL-FİLİSTİN ÇATIŞMALARI VE DİPLOMATİK GİRİŞİMLER

Ekim 2024’ten bu yana devam eden İsrail-Hamas çatışmaları, binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olurken, uluslararası toplumun diplomatik çözüm arayışları hız kazandı. Mısır, barış görüşmelerini ilerletmek adına Kahire’de geniş katılımlı bir Filistin zirvesi düzenlemeyi planlıyor. Zirveye Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkelerinin davet edilmesi hedefleniyor. Ancak İsrail’in Gazze’ye yönelik askeri operasyonlarını sürdürmesi, barış girişimlerinin önündeki en büyük engel olarak görülüyor.

SURİYE’DE YENİ DÖNEM VE İSRAİL’İN HAVA OPERASYONLARI

Suriye’de yaşanan son siyasi değişiklikler, İsrail’in güvenlik politikalarını yeniden şekillendirmesine yol açtı. İsrail ordusu, Esad rejimine ait savaş uçaklarını hedef aldığını ve bu saldırıların terör gruplarının bölgedeki hareketliliğini engellemek için yapıldığını duyurdu. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail’in bu hava saldırılarının bölgedeki istikrarı tehdit ettiğini belirterek, gerilimi azaltma çağrısında bulundu.

BRICS ZİRVESİ: TÜRKİYE’YE ORTAK ÜYELİK TEKLİFİ

Rusya’nın Kazan kentinde düzenlenen BRICS Zirvesi, çok kutuplu dünya düzenini güçlendirme amacı taşıyan yeni bir "ortak üyelik" modeliyle dikkat çekti. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 13 ülkeye ortak üyelik statüsü verildi. Zirvede ayrıca, Çin ve Hindistan’ın yıllardır süren sınır anlaşmazlıklarını çözmek için bir anlaşma imzalaması büyük yankı uyandırdı.

NATO’NUN 75. YIL ZİRVESİ VE TÜRKİYE’NİN ÖNEMİ

NATO’nun Washington’da düzenlenen 75. yıl zirvesinde, ittifakın geleceği ve savunma harcamaları masaya yatırıldı. Türkiye, NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip olması nedeniyle Avrupa güvenliği açısından stratejik bir müttefik olarak öne çıktı. Ankara’nın, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni uygulaması, Karadeniz Tahıl Anlaşması’na verdiği destek ve bölgesel krizlerde üstlendiği arabuluculuk rolleri, Türkiye’yi Batı ittifakında kilit bir aktör haline getiriyor.

Sonuç olarak, 10-16 Mart 2025 haftası, küresel siyasette güç dengelerinin yeniden şekillendiği kritik gelişmelere sahne oldu. ABD ve Avrupa’da savunma politikaları değişirken, Orta Doğu’da çatışmaların sona erdirilmesi için yürütülen diplomatik çabalar sonuç vermeye çalışıyor. Türkiye ise, hem NATO hem de BRICS içinde kendine yeni bir yer edinme çabasını sürdürüyor.